Op het moment dat het financieel niet goed gaat met jouw bedrijf, is een herstructurering soms het enige antwoord. Helaas zal je in dat geval vaak ook werknemers moeten ontslaan. We spreken dan van ontslag om bedrijfseconomische redenen. Hierbij mag je niet zelf bepalen welke werknemers jij ontslaat. Dit wordt namelijk bepaald door het afspiegelingsbeginsel. In dit blog vertellen we je de betekenis van het afspiegelingsbeginsel en hoe het precies werkt.
In dit blog bespreken we:
Het afspiegelingsbeginsel is een wettelijk verplichte selectiemethode die de volgorde bepaalt waarin jij werknemers met een uitwisselbare functie moet ontslaan. De bedoeling ervan is om ervoor te zorgen dat de leeftijdsopbouw binnen een bepaalde functie voor en na de ontslagen zoveel mogelijk gelijk blijft. Wanneer er meerdere vestigingen zijn van jouw bedrijf, moet je het afspiegelingsbeginsel per bedrijfslocatie uitvoeren.
Een uitwisselbare functie kan het makkelijkste omschreven worden als meerdere werknemers die dezelfde functie uitvoeren. Specifiek gaat het volgens de wettelijke definitie om functies die vergelijkbaar zijn op inhoud, vereiste kennis, vaardigheden, competenties, niveau en beloning.
Wanneer een werknemer niet in een uitwisselbare functie werkzaam is, heeft deze automatisch een unieke functie. Deze wordt door slechts één persoon vervuld.
Bij een reorganisatie moet je als eerste externe werknemers, zoals uitzendkrachten en zzp’ers, ontslaan. Daarna worden de AOW-gerechtigden, oproepkrachten en werknemers met een tijdelijke arbeidsovereenkomst van nog maximaal 26 weken ontslagen. De overige werknemers worden vervolgens volgens het afspiegelingsbeginsel ontslagen.
Bij het afspiegelingsbeginsel worden werknemers ingedeeld in verschillende leeftijdsgroepen. Vervolgens worden degene met het kortste dienstverband als eerste ontslagen. Om erachter te komen hoeveel werknemers per leeftijdsgroep ontslagen moeten worden, vermenigvuldig je het percentage van de medewerkers per leeftijdsgroep met het aantal mensen dat er in totaal ontslagen moet worden.
Bij het afspiegelingsbeginsel worden er vijf verschillende leeftijdsgroepen gebruikt. Deze moeten voorkomen dat de personeelsopbouw qua leeftijd ongelijk wordt. Stel dat je veel jonge werknemers in dienst hebt, dan is dit na het ontslag nog steeds zo. De leeftijdsgroepen bij het afspiegelingsbeginsel zijn als volgt:
Het is begrijpelijk dat alles al snel erg ingewikkeld kan gaan klinken. Daarom geven wij hieronder een voorbeeld van het afspiegelingsbeginsel aan de hand van een fictieve situatie.
Hans is eigenaar van een kledingzaak en heeft twintig werknemers in dienst. Helaas gaat het niet goed met zijn bedrijf en moet hij gaan reorganiseren. Hierbij worden er zeven werknemers ontslagen. Als eerste verdeelt Hans zijn werknemers over de leeftijdsgroepen volgens het afspiegelingsbeginsel. Dat zit er als volgt uit:
Vervolgens kan Hans uitrekenen hoeveel werknemers per leeftijdsgroep ontslagen moeten worden. Hierbij wordt het percentage werknemers per leeftijdsgroep vermenigvuldigd met het aantal werknemers dat ontslagen wordt.
Nu Hans weet hoeveel werknemers hij per leeftijdsgroep moet ontslaan, kan hij kijken wie er het laatste per leeftijdsgroep bij is gekomen.
Ja, in sommige situaties mag je afwijken van het afspiegelingsbeginsel. We hebben hieronder op een rijtje gezet welke situaties dit zijn:
Wanneer je helaas afscheid neemt van meer dan twintig werknemers spreken we van collectief ontslag. Ook hierbij geldt dat je het afspiegelingsbeginsel aan moet houden. Het spreekt voor zich dat deze ontslagen ook voor jou als werkgever zwaar vallen. Vanuit goed werkgeverschap kan je besluiten om een individueel outplacementtraject of groepsoutplacement aan te bieden. Hierbij worden de ontslagen werknemers begeleid bij het vinden van een nieuwe baan bij een andere werkgever.
CareerAdvisor is een outplacementbureau dat zowel individueel outplacement als groepsoutplacement aanbiedt. Onze coaches zetten zich vol enthousiasme in om samen met jouw werknemers een nieuwe passende baan te vinden. Nieuwsgierig naar wat wij voor jou kunnen betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op, of download onze gratis outplacement brochure voor werkgevers.